अनुभव संग्रह
पहिलो साइट विजिट
जब म पहिलो पटक सिभिल इञ्जिनियरिङ अध्ययनकै क्रममा साइटमा पुगेँ, मेरो मुटु ढुकढुक गर्दै थियो। बुट लगाएर साइट घुम्दा मैले देखेँ—डिजाइन, ड्राइंग, र वास्तविक काम कत्तिको फरक हुन्छ। त्यहाँ काम गर्ने मिस्त्रीको अनुभव, सानोतिनो गल्तीले हुने असर, र इञ्जिनियरको निर्णय कत्तिको महत्वपूर्ण हुन्छ भन्ने प्रत्यक्ष बुझें। त्यो दिन मैले सिभिल इञ्जिनियर बन्ने निर्णयलाई अझ दृढ तुल्याएँ।
भूकम्पपछिको पहिलो नक्सा
२०७२ को भूकम्पपछि धेरै परिवारले आफ्नो घर गुमाए। म पहिलोपटक एउटा घरको भूकम्प प्रतिरोधी नक्सा बनाउन बसेँ। नक्सा तयार गर्नुभन्दा पहिले मैले त्यो परिवारको कथा सुनेँ—भत्किएको घर, हराएको सपना। त्यसपछि मैले नक्सामा केवल कोठा मात्र होइन, उनीहरूको सपना सुरक्षित बनाउने संरचना राखें। इन्जिनियरिङ मात्र काम होइन, संवेदनशीलता पनि हो भन्ने अनुभव त्यही बेला भयो।
सौराहामा पुल बनाउँदा
एउटा पर्यटकीय क्षेत्र सौराहामा पैदल पुल निर्माणको जिम्मा पाएँ। तर त्यहाँ काम गर्न सजिलो थिएन—जनावरको खतरा, पर्यावरणीय सन्तुलन, र स्थानीयको प्रतिरोध। मैले धेरैपटक स्थानीयसँग छलफल गरें, इको-फ्रेन्डली डिजाइन बनाएँ, र स्थानीय काठ प्रयोग गरें। अन्ततः पुल बनेपछि त्यही स्थान पर्यटकको मनपर्ने फोटो स्पट बन्यो। मेरो लागि त्यो सफलता मात्र होइन, सन्तोष पनि थियो।
सडकको वक्रता र दुर्घटना
रोल्पामा एउटा घुमाउरो सडकको डिजाइन गर्दा मैले थोरै कोण घटाएको थिएँ—कम्प्युटरले स्वीकारे पनि त्यो भाग खतरनाक थियो। खोलिनु अघिको निरीक्षणमा मैले त्यो त्रुटि थाहा पाएँ र तुरुन्त निर्णय परिवर्तन गरें। पछि थाहा भयो, त्यही मोडमा दुईवटा स्कूले बसहरू एकसाथ सुरक्षित पास भएका रहेछन्। कहिले काँही डिजाइनले मात्र होइन, विवेकले पनि जीवन जोगाउँछ भन्ने अनुभूति भयो।
सहरको ढल योजना बनाउँदा
एकपटक मेरो जिम्मामा एउटा सहरको सम्पूर्ण ढल प्रणाली पुनः डिजाइन गर्नुपर्ने भयो। डेटा थिएन, नक्शा थिएन, र नगरपालिकासँग बजेटको टाट पल्टिएको थियो। मैले युवाहरूलाई संलग्न गराएँ, स्मार्ट फोनबाट डेटा संकलन गरें र GIS प्रयोग गरें। योजना बन्यो र कार्यान्वयन पनि भयो। त्यो अनुभवले सिकायो—स्रोत नभए पनि सोच, सहयोग र टेक्नोलोजीले सम्भव बनाउँछ।
प्रथम महिला सुपरभाइजर
म एउटा कन्स्ट्रक्सन साइटमा पहिलो महिला सुपरभाइजर थिएँ। सुरुवातमा कामदारहरूले बोल्न डराउँथे, केहीले म सुनिरहेको बेला नै गुनासो गर्थे। तर मैले निरन्तरता, स्पष्टता र समान व्यवहार देखाएँ। केही महिना पछि जब एकजना पुरानो मिस्त्रीले भन्यो—"अब तपाईंको काम हेरेर मलाई नयां कुरा सिकिन्छ", त्यो मेरो लागि उपाधिभन्दा ठूलो अनुभव थियो।
भत्किएको टावर
एकदिन बुटवलमा निर्माणाधीन वाच टावर एक्कासी ढल्यो। त्यहाँ पुग्दा मैले देखेँ—कुनै गम्भीर लापरवाही भएको थियो। मैले टोली बनाएर जाँच गरें, प्रतिवेदन लेखें, जिम्मेवार निकायलाई जानकारी गराएँ। मेरो निष्पक्षताको प्रशंसा त भयो नै, तर त्यो दिन मैले बुझें—इञ्जिनियरको हस्ताक्षरले संरचना मात्र होइन, जनताको जीवनमा असर गर्छ।
गाउँमा पहिलो घर बनाउँदा
सोलुखुम्बुमा एउटा दुर्गम गाउँमा मैले पहिलोपटक घर निर्माणको निरीक्षण गरें। त्यहाँ सीमित सामग्री, लोडबाहक जनावरको कठिनाई, मौसमका अवरोध थिए। मैले डिजाइन सजिलो बनाएँ, इँटा होइन ढुंगा प्रयोग गरें, र प्रि-फ्याब फर्मवर्कको प्रयोग गरें। त्यो घर बनेपछि गाउँका बालबालिका 'सुरक्षित घर' का लागि मेरो फोटो देखाएर सपना देख्न थाले। यो मेरो लागि अविस्मरणीय थियो।
कामदारको नजरमा इञ्जिनियर
एकजना मिस्त्रीले एकदिन मलाई सोधे—"इञ्जिनियर साब, तपाईं हाम्रो काम बुझ्नुहुन्छ त?" मैले हाँसेर भने—"आजदेखि तपाईं सिखाउनुहोस्, म सिक्छु।" त्यसपछि हाम्रो सम्बन्ध बदलियो। मैले सिकें—कामदारको इज्जत गर्न जानेपछि मात्र इञ्जिनियर बन्ने बाटो खुल्छ।
बिनापट्टिको पुल
धनगढीमा बनाइएको एउटा पुलमा रेलिङ राख्न छुटेको थियो। काम सम्पन्न भइसकेपछि फोटो खिच्न म पुगेँ। त्यहाँ एकजना बालक पानीमा हाम फाल्न तम्सिएको देखेँ। तत्काल मैले काम र डिजाईनमा सुधार गरें, र पछि रेलिङ मात्र होइन, चेतनामूलक बोर्डहरू पनि राखिए। त्यो दिन सानो भूलले कति ठूलो क्षति दिन सक्छ भन्ने महसुस भयो।
सडकको डबली
चितवनमा निर्माण गरिरहेको सडकमा एक ठाउँमा सानोतिनो डबली रहन गयो। कसैले महसुस गरेन, तर वर्षाको मौसममा त्यही ठाउँले पानी थुपार्न थाल्यो। जब स्थानीयले गुनासो गरे, मैले निरीक्षण गरें र तुरुन्त काम रोकेर नयाँ slope correction गरें। त्यो अनुभवले सिकायो—साना डिटेलहरू सबैभन्दा ठूलो अन्तर ल्याउँछन्।
विदेशमा तालिम
जापानमा इञ्जिनियरिङको तालिम लिन गएकी थिएँ। त्यहाँको अनुशासन, समय व्यवस्थापन र प्रविधिको प्रयोगले मलाई चकित बनायो। एक सेन्सरले पुलको कम्पन नियन्त्रण गर्न सक्ने देख्दा मेरो सोच पल्टियो। फर्केर आएपछि मैले नेपाली सन्दर्भ अनुसार सस्तो सेन्सर विकासमा लागेँ। प्रविधिको ज्ञान कहाँबाट पनि ल्याउन सकिन्छ, तर सोचचाहिँ आफ्नै हुनुपर्छ भन्ने अनुभव भयो।
इञ्जिनियरिङ् + समाजसेवा
बाढीले विस्थापित भएको गाउँमा राहत वितरण गर्न गएका थियौं। त्यहाँ पुगेपछि मैले देखेँ—प्लास्टिकको टेन्टभन्दा बढी चाहिएको थियो एउटा अस्थायी संरचना। मैले बाँस, जस्ता र बलियो फाउन्डेसन प्रयोग गरेर एउटा अस्थायी शिविर डिजाइन गरें। त्यहाँका स्थानीयले "इञ्जिनियर साब हामीलाई घर बनाइदिनुभयो" भने। त्यो दिन इञ्जिनियर मात्र नभई मानवताको प्रतिनिधि जस्तो लाग्यो।
पहिलो साइट रिपोर्ट
मेरो पहिलो साइट रिपोर्ट बनाउँदा मैले धेरै नजान्ने कुरा स्वीकार गरें—सिमेन्टको ग्रेड, स्टिलको डायामिटर, स्यान्डको मापदण्ड आदि। मैले सिनियरसँग सोधेर लेखें। पछि प्रोजेक्ट हेडले भने—"तिमीले सोध्ने आँट गरेका थियौ, त्यसैले रिपोर्ट उत्कृष्ट भयो।" त्यो दिन अनुभव गरें—अभिमानले होइन, जिज्ञासाले राम्रो इञ्जिनियर बन्न सकिन्छ।
कर्मचारीको सम्मान
एउटा ठूला प्रोजेक्टमा इञ्जिनियर भए पनि म कहिले पनि अफिसको कुर्सीमा मात्रै बसिनँ। मजदुरहरूलाई चिया ल्याउँदा अचम्म मान्थे। तर त्यो व्यवहारले सारा साइट परिवार बन्यो। त्यो अनुभवले सिकायो—डिग्रीले होइन, व्यवहारले इज्जत पाइन्छ।